Choroba Alzheimera, po raz pierwszy szczegółowo opisana w 1906 roku przez niemieckiego lekarza Aloisa Alzheimera, jest jednym z najbardziej wyniszczających schorzeń neurologicznych, które dotykają ludzkość. Charakteryzuje się stopniową utratą pamięci, zdolności rozumienia, myślenia oraz kontroli nad zachowaniami. To choroba, którą można określić mianem „choroby utraconych wspomnień”. Dla chorych i ich rodzin diagnoza Alzheimera jest jak wyrok, który wymaga gruntownego przygotowania się do długoterminowej opieki. W związku z postępującym starzeniem się społeczeństw, szczególnie w Europie, liczba osób dotkniętych tą chorobą nieustannie rośnie.
Choroba Alzheimera – epidemiologia
Choroba Alzheimera dotyka głównie osoby po 65. roku życia. Obecnie, w Polsce co piąty obywatel przekroczył ten wiek. Statystyki wskazują na alarmujący wzrost liczby przypadków – w Niemczech liczba hospitalizacji związanych z tą chorobą podwoiła się w ciągu ostatnich dwóch dekad. Alzheimer to postępujące schorzenie mózgu, rozwijające się na długo przed wystąpieniem pierwszych objawów. Początkowe symptomy są często subtelne, przez co łatwo je pomylić z naturalnym starzeniem się lub innymi schorzeniami, takimi jak depresja. Szacuje się, że blisko co czwarta osoba powyżej 80. roku życia będzie dotknięta chorobą Alzheimera.
Choroba Alzheimera – objawy
Najczęstszym objawem choroby Alzheimera są postępujące problemy z pamięcią, które utrudniają normalne funkcjonowanie. Osoby dotknięte tym schorzeniem często zapominają niedawno zdobyte informacje, mają trudności z przypominaniem sobie imion czy dat, a także z planowaniem i rozwiązywaniem problemów. Nawet codzienne czynności, takie jak przygotowanie posiłku, stają się wyzwaniem. Charakterystyczne są także zmiany w usposobieniu i zachowaniu – pacjenci stają się nerwowi, wybuchowi, podejrzliwi.
Problemy orientacji przestrzennej i czasowej również są powszechne. Chorzy mogą nie wiedzieć, gdzie się znajdują, tracą poczucie upływającego czasu, a nawet pór roku. Trudności z odbiorem obrazów i orientacją przestrzenną manifestują się problemami z czytaniem, oceną odległości i rozróżnianiem kolorów. Kłopoty z wysławianiem się i uczestniczeniem w rozmowie sprawiają, że pacjenci często powtarzają te same kwestie i nie są w stanie podążać za rozmówcą. Częste jest również gubienie przedmiotów i odstawianie ich w nieodpowiednich miejscach.
Osłabienie osądu, problemy z oceną sytuacji i wartościowaniem sprawiają, że osoby z Alzheimerem są narażone na manipulacje. Przestają dbać o siebie i swoje otoczenie, wycofują się z życia towarzyskiego i zawodowego, co dodatkowo pogłębia ich izolację.
Choroba Alzheimera – opieka
Większość chorych dostosowuje się do zaleceń opiekunów, jednak około 40% osób w zaawansowanym stadium choroby wykazuje zachowania agresywne. Agresję można złagodzić poprzez odpowiednie, łagodzące reakcje. Ważne jest odwracanie uwagi chorego od jego wizji i spokojne dążenie do realizacji codziennych zadań.
Opieka nad chorymi na Alzheimera przypomina opiekę nad małymi dziećmi – konieczne jest ciągłe pilnowanie, aby pacjent nie zrobił sobie krzywdy, oraz tłumaczenie, co należy zrobić. Na pewnym etapie choroby trzeba zrezygnować z partnerskiego podejścia na rzecz bardziej kontrolowanej opieki.
Choroba Alzheimera – jak ją spowolnić?
Choroba Alzheimera zaczyna się dość niewinnie. Typowe zachowania, które powinny nas zaniepokoić, to zmienność nastrojów, przygnębienie i zapominanie pojedynczych słów. Warto jak najszybciej skonsultować się z neurologiem, aby zdiagnozować przyczynę i rozpocząć leczenie, które może spowolnić postęp choroby.
Choć choroby Alzheimera nie da się wyleczyć, odpowiednie leki mogą spowolnić jej przebieg. Dzięki temu zyskujemy czas na naukę życia z chorobą i oswojenie się z jej konsekwencjami. Opiekunowie powinni zadbać o odpowiednie zabezpieczenie domu, usunięcie niebezpiecznych przedmiotów i zamknięcie drzwi wejściowych. Chory nigdy nie powinien przebywać sam.
